Twórczość Mieczysława Gaja jest ściśle związana z Łukowskim Ośrodkiem Rzeźby Ludowej, jest jej wybitnym przedstawicielem. Z rzeźbą zetknął się w 1975r po zawarciu związku małżeńskiego z córką znakomitego rzeźbiarza Wacława Suski Czesławą i od teścia przejął umiejętność rzeźbienia, która stała się jego życiową pasją. Historia wielkich artystów często zaczyna się od skromnych początków. Tak też było w przypadku Mieczysława Gaja. Jego dzieciństwo i wczesna młodość były czasem kształtowania pasji i odkrywania talentu, który wkrótce zadziwił cały świat.
W 1976r osiągnął pierwszy sukces w konkursie „Twórczość ludowa – kroniką polskiej wsi „uzyskując II nagrodę. Wielki zapał, umiejętność rzeźbienia i pierwsze sukcesy stały się życiową pasją młodego artysty. Następne lata to okres wytężonej pracy twórczej, ale też błyskotliwej kariery w dziedzinie rzeźby ludowej.
Prace swoje wykonuje z jednego bloku drewna. Są to przeważnie całe kompozycje budowane na kilku planach. Dekoruje je motywami roślinnymi i zwierzęcymi. Rzeźby artysty pokrywa wielobarwna polichromia wykonywana farbami akrylowymi. Przez wiele lat tę pracę wykonywała małżonka artysty Czesława Gaja, która była oddaną współpracownicą oraz współtwórczynią sukcesów męża. Mieczysław Gaja tworzy rzeźby, płaskorzeźby o tematyce sakralnej tj. szopki, postacie świętych, sceny biblijne. Rzeźby różnej wielkości, bogato zdobione.
Wykonane prace przedstawiają folklor wsi polskiej jak: wesela, jarmarki, kapele wiejskie, żniwiarze, kosiarze, zbieranie owoców, miodu, kobiety wiejskie przy pracach w domu, ogrodzie, polu i sadzie. Ważną rolę odgrywa w jego twórczości tematyka przyrodnicza: różnorodne zwierzęta, ptaki, drzewa i rośliny.
Śmiałe rozwiązania plastyczne w budowaniu kompozycji, swobodne operowanie gamą środków artystycznych oraz inwencja twórcza stawiają go w czołówce polskich rzeźbiarzy ludowych a jego prace stanowią ważny wkład w dorobek naszej ludowej i narodowej kultury. Tworzy pod wpływem pasji i zamiłowania. Jest to działanie z potrzeby serca ugruntowane tradycjami rodzinnymi.
Ciągle doskonaląc swój warsztat twórczy, bierze udział w licznych wystawach i konkursach lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich, licznych festiwalach i targach sztuki ludowej, uzyskując wiele czołowych nagród i wyróżnień.
Wystawy jego prac w muzeach i galeriach polskich oraz zagranicznych to wielka satysfakcja dla twórcy. Jego prace zakupiły do swoich zbiorów liczne muzea krajowe i zagraniczne oraz prywatni kolekcjonerzy.
Prace Mieczysława Gaja charakteryzują się różnorodną tematyką i indywidualnym sposobem kształtowania postaci i scen, bogatą polichromią. Posiada własny styl i jego prace są łatwo rozpoznawalne spośród rzeźb innych twórców łukowskiego ośrodka.
W 1982r został przyjęty w poczet członków Stowarzyszenia Twórców Ludowych.
Od 1995r jest członkiem Zarządu najpierw Siedleckiego, potem Łukowskiego Oddziału Stowarzyszenia Twórców Ludowych, a od 2009r jego Prezesem. Członek Rady Muzeum przy Łukowskim Muzeum Regionalnym na kadencję 2014 - 2018r.
Wyrazem uznania dla jego twórczości artystycznej jest prestiżowa Nagroda Artystyczna Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego w roku 1987, co dla młodego twórcy było zaszczytem i wyróżnieniem.
W roku 2011r otrzymał nagrodę okolicznościową Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W latach 2005r, 2009r, 2014r Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W 2006r otrzymał Medal Czterdziestolecia Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Nad Wisłą za szlachetną pełną pasji i poświęcenia pracę.
Za całokształt pracy twórczej został odznaczony w 2001r „Srebrnym Krzyżem Zasługi”.
W 2010r odznaczony „Złotym Krzyżem Zasługi” i odznakę „Zasłużony dla kultury polskiej”. Otrzymał nagrodę „Kulturalną Województwa Lubelskiego” w dziedzinie twórczości artystycznej oraz „Medal za zasługi dla Ziemi Łukowskiej” w dziedzinie promocji Powiatu Łukowskiego.
W 2014r uznaniu zasług dla kultury ludowej otrzymał od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego "Nagrodę imienia Oskara Kolberga" i Brązowy Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Otrzymał w 2014r od Marszałka Województwa Lubelskiego Odznakę Honorową "Zasłużony dla Województwa Lubelskiego".
W 2015r otrzymał statuetkę "Ambasadora Kultury Miasta Łuków 2015" w uznaniu zasług dla miasta Łuków - 2015r.
W 2016r otrzymał Statuetka "Łukowskiego Złotego Niedźwiedzia" - w uznaniu zasług dla miasta Łuków, oraz Statuetkę Wspólnoty Łukowskiej "Człowiek Roku 2015".
W 2019r uznaniu zasług dla kultury ludowej otrzymał od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Srebrny Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".
Zamiłowanie do twórczości ludowej stara się przekazać młodszemu pokoleniu, prowadząc w Łukowie Szkółkę Rzeźbiarską i polaryzując rzeźbę ludową wśród dzieci i młodzieży szkolnej.
Nie ukrywa swoich tajemnic warsztatowych, ucząc trudnej sztuki rzeźbienia młodych adeptów, przy zachowaniu treści i formy rzeźby ludowej własnego regionu.
Jest współzałożycielem Szkółki Rzeźbiarskiej istniejącej przy Łukowskim Ośrodku Rzeźby Ludowej w Łukowie. Od wielu lat przyjaźni się z innym wybitnym łukowskim rzeźbiarzem Mieczysławem Zawadzkim, z którym od 1994r prowadzi w „szkółce rzeźbiarskiej” warsztaty z utalentowaną młodzieżą, w celu przekazania im praktycznych umiejętności rzeźbienia w drewnie.
W 2007r prowadził w Warszawie warsztaty rzeźbiarskie w ramach programu „Ścieżki tradycji” oraz warsztaty w ramach Letniej Szkoły Rzeźby Ludowej w Lublinie w 2010r.
Celem działalności szkółki jest wyszukiwanie młodych talentów, kształtowanie ich umiejętności, organizowanie przeglądu dorobku twórczego młodzieży, upowszechnianie osiągnięć twórczych oraz przygotowanie dzieci i młodzieży do aktywnego uczestnictwa w kulturze ludowej, przy zachowaniu tradycyjnej treści i formy rzeźby ludowej regionu łukowskiego.
Za pracę z młodzieżą w „szkółce rzeźbiarskiej” jako opiekun otrzymał w konkursie „Sztuka Ludowa Południowego Podlasia” w roku 1998 nagrodę specjalną za wzbogacenie współczesnej sztuki ludowej naszego regionu o nowe wartości artystyczne, a w 1999r również nagrodę specjalną za propagowanie tradycyjnej rzeźby ludowej wśród młodzieży szkolnej oraz wiele podziękowań za prowadzone pokazy rzeźbienia i warsztaty rzeźbiarskie w Pracowni Rzeźbiarskiej w Łukowie oraz w szkołach podstawowych, gimnazjalnych Łukowa i okolic oraz w Lublinie i Warszawie.
Pokazy takie odbywały się w szkołach podstawowych i gimnazjalnych Łukowa oraz Dębowicy, Świdrach, Czerśli, Aleksandrowie, Zagoździu i w Pracowni Rzeźbiarskiej w Łukowie.
W ramach współpracy ze szkołami podstawowymi i ponadpodstawowymi urządza krótkotrwałe wystawy swoich prac połączone z pokazem rzeźbienia i komentarzem na temat tradycyjnej rzeźby ludowej, dlatego też stworzył własną szkołę twórczą i skupia wokół siebie grono młodzieży, której przekazuje swoje umiejętności i podstawowe prawdy o rodowodzie polskiej kultury ludowej i narodowej.
17 listopada 2023 roku odbyło się wydarzenie wyjątkowe – wernisaż otwarcia wystawy rzeźb Mieczysława Gaja w Muzeum Regionalnym. To nie tylko ekspozycja dzieł sztuki, ale również prezentacja książki Mieczysława Gaja „A to ludowe i polskie właśnie”, która zagłębia się w ludowe korzenie polskiej kultury. Książka ta, będąca dopełnieniem wystawy, oferuje głębszy wgląd w życie i twórczość Mieczysława Gaja, dając czytelnikom szansę na pełniejsze zrozumienie jego artystycznej wizji.
Twórczość Mieczysława Gaja to nie tylko piękne rzeźby, ale także dziedzictwo, które wpłynęło na rozwój sztuki ludowej w Polsce.
Jego wpływ jest nadal obecny i inspiruje nowe pokolenia rzeźbiarzy.